Astım tanısı, hastanın tıbbi hikayesinin (şikayetlerinin seyri) değerlendirilmesi, muayene bulgularının yorumlanması, bazı laboratuvar tetkiklerinin ve solunum fonksiyon testlerinin uygulanması ile konur.

 

Ancak tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de astım teşhisi koymanın en önemli kaynağı anne ve babaların çocukları ile ilgili vereceği bilgilere göre dayanmaktadır. Sürekli veya ataklar halinde gelen öksürük, astım için ipucu olmalıdır. Bunun dışında tekrarlayan hırıltı ve nefes darlığı, öksürük ve göğüs ağrıları astımı düşündürmelidir. Ancak unutulmaması gereken önemli bir nokta bu 4 ana belirtinin dördününde aynı hastada olası gerekmez. Yani bir hastada sadece öksürük varken diğer bir hastada hırıltı ve öksürük bir diğerinde hem öksürük hem hırıltı hem nefes darlığı hem de göğüs ağrısı bulunabilmektedir.

 

Astım hastalığındaki öksürük kuru, inatçı ve tekrarlayıcıdır. Nöbetler halinde gelir, sıklıkla gece ve sabaha ka rşı başlayıp çocuğu uykudan uyandırabilir. Öksürük bazen astımın tek belirtisi olabilir. Enfeksiyon tedavilerine dirençlidir. Sıklıkla gece sabaha karşı ya da efor sonrasında ortaya çıkar. Bazen aşırı gülme, üzüntü gibi duygusal durumlarla, iyi ve kötü kokular gibi tahriş edici etkenlerle de öksürük ve diğer astım belirtileri ortaya çıkabilir. Hırıltı ise Astımın en önemli bulgularından biridir. Hasta nefes alır ama aynı kolaylıkla nefesini veremez. Daralmış havayollarından geçen hava hırıltıya ya da ıslık benzeri bir ses (vizing) neden olur. Ancak her hırıltı ve hışıltı astım olarak yorumlanmamalıdır. Solunum yolu enfeksiyonlarında da benzer bulgular olabilir, ama astımda bu bulgular inatçı ve tekrarlayıcıdır.

 

Nefes darlığı: Bronş kaslarının kasılması ve bronş içi salgıların artması ile hava yolları daralmış olduğundan hasta nefes alıp vermekte zorlanır. Özellikle nefes vermek uzamış ve zorlaşmıştır. Sık nefes alma ve bebeklerde karnın, çocuklarda göğsün körük gibi inip kalkması ile kendini belli eder.

 

Göğüs Ağrısıda astımın ana belirtilerinden biridir. Bu ağrı göğüste sıkışma hissi uyandırmakta ataklar halinde syretmektedir.

 

 

 

Astımlı çocuğun muayene bulguları nelerdir ?

 

Astım ataklar halinde seyreden bir hastalıktır. Şikayetler yokken muayene bulguları tamamen normal olabilir. Ancak muayenede egzema, burun tıkanıklığı, burun akıntısı ve hapşırıkla kendini belli eden allerjik nezle ve hırıltılı solunum olan çocuklarda astım akla gelmelidir. Şikayetlerin olduğu dönemlerde ıslık sesi, solunum sıkıntısı muayene bulguları arasında yer alabilir. Astım hastalığının tanısını doğrudan koyabilecek BİR KAN TETKİKİ YOKTUR. Ancak bazı kan tetkikleri astımla karışabilen diğer hastalıkların ayırt edilebilmesi için yapılmalıdır. Astım tanısında asıl değerli olan solunum fonksiyon testleridir. Bu testler spirometre denilen bir cihazla ya da daha basit fakat yine de değerli veriler sağlayan PEFmetre ile uygulanır. Pefmetre, astım teşhisi, astımın ağırlığının tespiti ve tedaviye cevabın değerlendirilmesi, astım nöbetlerinin şiddetinin ölçülmesi için kullanılan basit bir cihazdır.

Her astımlı hastanın bir pefmetresi olmalı ve kullanmasını hekiminden öğrenmelidir. Bu, hipertansiyonu olan hastanın evinde tansiyon aleti bulundurup kendi tansiyonun kontrol edebilmesi gibi; astımlı hastanın da kendi hastalığını izleyebilmesine imkan verir. Astım her zaman allerjik bir hastalık değildir. Deri testleri ise astım tanısında değil, sadece allerjik bir deri cevabının varlığı durumunda yararlıdır. Astımı olan kişilerin testleri negatif bulunabildiği gibi, deri testleri pozitif bulunan kişilerde de astım olmayabilir. Bu nedenle bu testlerin astım tanısında yeri yoktur. Sadece tedaviye cevap vermeyen, atakları kontrol altına alınamayan astımlılarda tetik faktörlerin tespiti açısından gerek duyulduğunda yapılabilir. Yoksa gereksizdir. Allerji testlerinin astım tanısında doğrudan değeri olmamakla birlikte, astımın nedeni belirlemek ve tedaviyi yönlendirmek açısından yapılması gereklidir.